A traxe do Tío Baldomero.

Todo o mundo coincidía en que Billy era un bo home, dun xeito moi similar ó que aplicaban á súa muller, Joan. Eu coñecín a Billy en Bré, un pobo mediano da costa de Irlanda, onde fun un par de meses co colexio. O meu compañeiro o segundo ano, Pablo Gómez, xa quedara outros anos con Billy e Joan pero, ese ano, non acollían estudantes. Billy, contábanme, tiña un cancro, un deses cancros nos que o médico non pensa un tratamento, senón un prazo. Pablo e eu quedamos noutra casa do barrio, pero visitamos un par de veces a Billy e Joan ao longo do mes.

O Seafront de Bré. 

Pasados dez anos, entre Novembro e Decembro do ano pasado, voltei a Bré. Foi unha destas veces nas que unha mala situación vóltase do revés en forma de oportunidade e, de pronto, estaba camiño de Bré para traballar co mesmo Colexio co que fun á Illa Esmeralda. Non vou aburrirvos cos pensamentos de alguén que volta a un sitio especial dez anos despois, non hoxe, alomenos, pero é preciso para introducir. Chegado a Bré descubrín, entre outras cousas, que Joan aínda acollía estudantes, e que a xente aínda lembraba a Billy. E, cando saía o tema, eu lles contaba a historia da traxe do Tío Baldomero.

Hai dez anos, nunha das visitas á casa de Billy e Joan, Billy entendeu o meu apelido. Durante os anos que estive en Madrid, os compañeiros coñecíanme como Pereira -práctico cando tes tres ou catro Pablos no curso-, e Pablo chamábame así. Supoño que algunha xente non chegou a saber que Pereira non era o meu nome, pero Billy deuse conta, e fixo unha das preguntas mais curiosas que recibira nunca. Preguntou se tiña un familiar que fora xastre en México. E eu, cos ollos como pratos, respondín que sí. Billy estaba a falarme do Tío Baldomero.

O Tío Baldomero cunha coroza.

O Tío Baldomero -que é unha destas persoas que levan o parentesco como un título, do mesmo xeito que dirías "Doutor" ou "Don"- foi un caso. Tío do meu avó, decidiu facer as Américas e cruzou o charco. A súa foi unha desas vidas que poderían inspirar unha novela, con viaxes, reveses, triunfos, e amores, como a bailaora coñecida como "La Argentinita", da que aínda temos fotos e un par de castañolas. Viviu na Arxentina, pero é en México onde acadou un certo renome como xastre. Non sei se o Tío Baldomero era bo coa agulla, pero dende logo era bo coa publicidade. O seu eslogan, "Ofrecemos os prezos mais altos da Capital" foi un torpedo na liña de flotación dun certo público adiñeirado, ese que basea as súas decisións no prezo das cousas. Eu, que coñezo a algúns elementos do pau, só podo rir pensando no Tío Baldomero enchendo o peto cos cartos daqueles que mercaban as súas traxes por ser as mais caras. Contan, na miña familia, que chegou a traballar para a Presidencia de México, que non é moco de pavo para alguén nado nunha aldea que tes que buscar con encono para atopala, de puro pequena. O famoso anglicismo "My tailor is rich" é moi aplicable á historia do Tío Baldomero, que deixo inconclusa polo momento. Como boa historia real, o seu final non é feliz, pero terei que escribilo outro día.

Non é unha broma, ollo. Os prezos mais altos da Capital.

Polo  momento, estamos en Irlanda, estou contándolle a alguén que, hai dez anos, Billy estaba a contarme que, anos atrás, coñeceu ó meu tío bisavó, o famoso Tío Baldomero. Contoume, incluso, que mercara unha das súas traxes. E eu, a cambio, conteille esta historia sobre o que é un dos mais pintorescos persoaxes da miña familia. E rimos, por suposto, porque o mundo é pequeno e as probabilidades de que dúas persoas sen mais vínculos que unha visita casual, unha cortesía hacia unha terceira persoa allea ao feito, tiveran un fío tan estraño en común, son, canto menos, escasas.

Esta foto é unha merda, pero é o Wyrm de Bré. Para min, é a imaxe do pobo.

Billy morreu pouco despois. Os médicos lle deran seis meses, e marchou deixando unha lembranza sorrinte nos seus veciños e amigos. E a min deixoume a historia do irlandés que mercara unha traxe ó xastre do Presidente de México, que era o Tío Baldomero, o que marchou a facer as Américas e voltou case como unha lenda. É unha das miñas historias favoritas.

¿Por qué?

Sempre é dificil comenzar un blog. A idea está, pero entón tes que escribir as primeiras letras e o mundo vóltase do revés. Pode que o mellor sexa falar de min para aqueles que non tiveran a enorme sorte de coñecer a alguén tan humilde coma eu. O meu nome é Pablo Pereira pero, dende hai uns anos, a maior parte da xente coñéceme como Lume. Son descendente de emigrantes galegos e, ao contrario que moitos, tive a sorte de voltar a Galiza. Se precisas mais para comprender por qué estou namorado de Galiza que iso, non vas entendelo. Teño a teoría de que os emigrantes e fillos de emigrantes que voltamos á terra temos un sentimento de apego case raiboso, unha visión de Galiza que outros -tanto os propios galegos como os emigrantes que chegan a Galiza dende outros lugares- non chegan a ter. É unha visión que cheira a libros vellos, a poesía, a fotografías, ao que, na nosa pel ou na dos nosos pais e avós, constitúe a lembranza dunha terra como a nosa. A forma que temos os fillos da emigración de ve-la nosa terra é algo especial, un xeito case relixioso.

A miña relación con Galiza comenza tarde. Tiña deceséis anos cando decidin que quería vivir en Galiza e estudar galego. Por iso, durante os dous anos do Bachelerato en Madrid, lin tanto como atopei en galego que, por sorte, e grazas ao meu avó, é bastante. A base do meu galego é A queixume dos pinos e a Pequena escolma, xunto con un poemario de varios autores. Durante dous anos, tentei de aprender unha lingua nova sen axuda, sen dirección pero, cando chegou a hora, tiña xa bastante camiño percorrido. Tiña un bo nivel de comprensión lectora e escribía aceptablemente (mellor que moitos, descubriría mais adiante), pero tiña un buraco enorme na fala. Pero bo, pensei, vou vivir en Galiza, falar galego cando tes os rudimentos da lingua é o sinxelo. Primeiro e fatal erro, por suposto, pois este blog escríbese dende Vigo. Non quero confundirvos, gústame Vigo e considero deberlle moitas cousas, pero se algo é Vigo é unha cidade castelá. E alí cheguei eu, pensando que tería a oportunidade de aprender a falar falando -Voar é un delicado arte, dicía Arquímedes, o buho de Merlín, e o mellor xeito de aprendelo é voando-, e atopei unha realidade moi diferente. Quero, por iso, pedir disculpas por adiantado polos castrapismos e polo limitado do meu vocabulario en galego, froito dunha educación mais paixonal que formal e dunha sociedade que non valora a lingua como o fago eu. Poderíamos ter longas charlas acerca dos motivos e causas da baixada da poboación galegofalante, pero iso xa cheira a política. E non é o obxectivo do blog. 

A primeira impresión que levei de Galiza foi unha perda de inocencia bastante tocha. Eu soñaba cos poemas de Pondal e Rosalía, coa afiada verba de Castelao, cunha cultura que consideraba a miña herdanza, e atopei esquecemento. Levo case seis anos vivindo en Vigo e, aínda que sigo namorado de Galiza, teño unha perenne sensación de abatemento polo futuro. Vexo aldeas baleiras, vexo unha terra abandoada, esquecida pola súa xente. Vexo a morte daquelo que mudaba o tono de voz do meu avó. Pero tamén vexo aínda aquelas cousas que fan brotar en min o sentimento cálido do fogar. Vexo a luz do sol entre as Cíes, sinto o vento da Serra da Capelada, escoito unha gaita arrancar as bágoas do fondo da miña ánima. Queda espranza, como o amencer ó través das cinzas tra-lo lume. 

Non é o meu primeiro blog, pero pode que sexa o mais importante. Quero convertir este espazo no meu recuncho para comparter Galiza tal e como eu a vexo. E, se lendo o que escriba ou mirando ás miñas fotos, podo conseguir de vos un sorriso ou unha bágoa de emoción, a viaxe non será en vano.

Por iso, a pregunta do título só pode responderse, alimentando os tópicos, con outra pregunta: ¿Por qué non?

Remato esta intro sen mais interese cunha das mellores fotografías que teño, da man do meu pai, na Serra da Capelada hai tres anos e medio. Do céo á mar nunha ollada. Non hai mellor xeito de iniciar o percorrido que o lugar onde has de voltar de morto se non fuches de vivo.